Beginsituatie
Dit leerdoel is ontstaan door een frustratie van eind vorig jaar. Leerling vergaten steeds hun materiaal, dit probleem wierp ik zelf in de hand door de leerlingen steeds van het geschikte materiaal te voorzien. Hierdoor kwam de verantwoordelijkheid voor het materiaal bij mij te liggen in plaats van bij de leerlingen.
Dit probleem kan nog verder getrokken worden. Niet alleen de verantwoording van het materiaal kwam bij mij als docent, maar ook de resultaten van de leerlingen en zelfs sommige daden.
Curlingouders
Ik heb het gevoel dat het verantwoordelijkheidsgevoel van de leerlingen steeds minder wordt. In mijn mening is dit één van de gevolgen van curlingouders. Ouders die alle gevaren voor hun kind willen wegvegen (Hougaard, 2021). Deze ouders hebben het beste met hun kinderen voor en doen dit niet uit slechte bedoelingen, maar het neemt wel verschillende nadelen met zich mee. Eventuele problemen van de kinderen worden vroegtijdig door de ouders weggehaald, hierdoor leren kinderen niet door zelf problemen op te lossen. Wanneer ze later een tegenvaller ervaren kunnen ze hier minder goed mee omgaan. Ze hebben nooit geleerd wat een tegenslag is en hoe je hier mee om moet gaan. Een ander nadeel is dat ze nooit verantwoordelijkheid op zich hoeven te nemen. De ouders verzorgde altijd alles en de kinderen hoefde er zelf nooit over na te denken.
Met dit stuk wil ik niet zeggen dat alle ouders curlingouders zijn. Ook wil ik niet zeggen dat je een curlingouder bent of niet, het is meer een spectrum. Toch zie ik dat de leerlingen minder verantwoordelijkheid hebben dan vroeger en dat de opvoeding daar één van de oorzaken van is.
Materiaal
Ik sta voor de klas om mijn leerlingen iets over wiskunde te leren, daarnaast ben ik ervan overtuigt dat ik er ook sta om de leerlingen andere lessen te leren. Lessen die niks met mijn vakgebied te maken hebben, maar meer gaan over het leven in een maatschappij. Eén van die lessen is verantwoordelijkheid nemen. Door curlingouders is de verantwoordelijkheid van sommige kinderen nog niet goed ontwikkeld. Ik wil dit verder ontwikkelen door leerlingen stapsgewijs meer verantwoordelijkheid te geven. Ik begin met het verantwoordelijk worden van je eigen materiaal. Als je naar de wiskunde les komt moet de leerling zijn eigen materiaal op orde hebben. Dit betekend dat ze een etui met inhoud, boek en schrift bij zich moeten hebben. Dit moeten ze niet één keer bij zich hebben, maar elke les. Om dit te bewerkstellige leen ik zelf geen materiaal meer uit. Vorig jaar vergrote ik het probleem door zelf materiaal uit te lenen, dat wil ik dit jaar voorkomen. Daarnaast leg ik de verantwoording echt bij de leerling neer en niet bij de ouders. Ik zal een voorbeeld geven: Tijdens een les heb ik een huiswerkcontrole gepland, dit heb ik ook in Magister gezet. Op Magister stond: Huiswerk niet af of niet bij je is één keer aan het rad draaien. (Zie blog over Voortgang leerdoel klassenmanagement voor meer informatie over het rad). Eén van mijn leerlingen liep naar mij toe met een briefje van haar moeder. Op dat briefje stond dat haar dochter haar boek niet mee had en dat dit de moeders schuld was, zij pakte altijd de tas voor haar in. Ik heb deze leerling alsnog aan het rad laten draaien en een mailtje naar de ouders gestuurd dat de dochter voortaan zelf haar tas moest inpakken en dat het haar verantwoordelijkheid is.
Vragen stellen
Als docent loop ik door de klas rond om vragen te beantwoorden op wiskunde inhoudelijke vragen. Toch beantwoord ik deze vragen vaak met een wedervraag. Op deze manier achterhalen leerlingen zelf het antwoord en blijft het beter hangen. Naast wiskunde vragen krijg ik ook heel vaak de vraag wat ze moeten doen als ze alsnog hun materiaal zijn vergeten. "Meneer ik heb geen pen, dus ik kan niet werken." is een veel gehoord argument om niet te werken. Leerlingen vragen aan mij wat de oplossing is voor hun probleem. In de tweede fase om leerlingen meer verantwoordelijkheid te geven wil ik leerlingen leren om zelf hun problemen op te lossen en zelf met oplossingen komen. In de eerste weken zei ik dat ze een klasgenoot moesten vragen, nu zeg ik dat ze zelf moeten nadenken hoe ze dit gaan oplossen. Vaak komen ze zelf snel met een oplossing. Zo zie je dat de leerling het gewend is om bij een probleem gelijk om hulp te vragen en niet eerst zelf na te denken.
Ik wil hier niet mee zeggen dat het fout is als je om hulp vraagt. Wel wil ik zeggen dat de leerlingen eerst zelf moeten nadenken wat een oplossing op hun probleem zou kunnen zijn. Hierdoor leren ze dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen problemen en die zelf moeten oplossen.
Daden
Als derde fase om mijn leerlingen meer verantwoordelijkheid aan te leren is door te kijken naar de daden die ze doen. Wanneer een cijfer voor een toets niet goed is ga ik met de leerlingen in gesprek. De ham vraag is dan altijd hoeveel heb je voor de toets geleerd of geoefend. De meeste leerlingen geven dan toe dat ze niet heel veel voor het vak hebben geoefend. Dan vertel ik dat je wiskunde leert door te oefenen en dat ze dat echt zelf moeten doen, Als je niet oefent haal je een slecht cijfer voor de toets. Hiermee geef ik de leerlingen het besef dat hun daden, niet genoeg oefenen, als gevolg een slecht cijfer voor de toets is. Buiten het wel of niet leren voor de toets ga ik ook met de leerlingen in gesprek als ze de les verstoren. In zo'n één op één gesprek met de leerling benoem ik zijn gedrag en waarom hij een straf krijgt. Hierdoor ziet de leerling in dat zijn daden gevolgen hebben. Hiermee wil ik de leerlingen verantwoordelijkheid geven voor eigen daden. Wanneer jij iets fout doet verdien je straf.
Reactie plaatsen
Reacties