Om professioneel competent te zijn als docent, dien je blijk te geven van een serieuze toewijding aan je werk. Als professional is het belangrijk om je gedrag daarmee in overeenstemming te brengen. Je opereert binnen een schoolomgeving, waarin samenwerking essentieel is, dus het vermogen om effectief samen te werken is van groot belang.

Groepsrol

Mijn samenwerking valt in twee categorieën: de samenwerking met de wiskundevakgroep en de samenwerking met het team onderbouw tl. In beide gevallen ben ik zeer betrokken en lever ik mijn bijdrage. Om mijn rol binnen een groep beter te begrijpen, heb ik een Belbin-test afgenomen. Deze test helpt om te bepalen welke rol je typisch inneemt binnen een team.

Uit de testresultaten bleek dat de rol van "brononderzoeker" de hoogste score kreeg. De brononderzoeker wordt doorgaans gekenmerkt als een extravert persoon. Hij of zij is vaak vriendelijk en joviaal, heeft een brede interesse en is nieuwsgierig van aard. De brononderzoeker neemt graag het voortouw en heeft weinig moeite met improviseren of presenteren (Groepsrollentest | Test gratis wat jouw groepsrol is | 123test.nl, z.d.). Bij het bekijken van mijn testresultaten vind ik dat de beschrijving van de brononderzoeker goed bij mij past.

Professional 

Bij een professional denk ik aan iemand die zijn werk serieus neemt. In het onderwijs wordt professionaliteit gekenmerkt door sociale vaardigheden, effectieve communicatie, teamgeest, punctualiteit, verantwoordelijkheid, leergierigheid en betrokkenheid, naast andere belangrijke eigenschappen.

Ik ben altijd stipt op tijd, zowel in mijn klaslokaal als bij andere afspraken. Ik beschouw het als uiterst onprofessioneel om te laat te komen, vooral tijdens een les. We leren onze leerlingen immers het belang van tijdig aanwezig zijn, en als docent dien je het juiste voorbeeld te geven.

Verder ben ik verantwoordelijk voor mijn toegewezen taken. Als ik een opdracht heb, zorg ik ervoor dat deze op de afgesproken tijd is voltooid. Ik kom mijn afspraken na en neem verantwoordelijkheid als dat niet het geval is.

In mijn visie is een goede docent ook betrokken en collegiaal. Onlangs moest een collega van mij een ouderavond voor klas één leiden, maar kon niet aanwezig zijn. Ik nam de verantwoordelijkheid op me om de ouderavond op mijn vrije dag te leiden en hielp daarmee mijn teamleider uit de brand. 

Extra taken

Als docent vervul je verschillende taken, zoals lesgeven, lesvoorbereidingen maken, toetsen opstellen, toetsen nakijken en deelnemen aan vergaderingen. Dit zijn de standaardtaken van een docent. Daarnaast zijn er mogelijkheden om extra verantwoordelijkheden op je te nemen.

Een van de extra verantwoordelijkheden die ik op mij heb genomen naast het docentschap, is het mentorschap. Momenteel ben ik mentor van twee verschillende klassen. Deze dubbele rol kreeg ik toegewezen omdat een collega langdurig uitviel en zijn mentorschap niet kon vervullen. Door deze taak op me te nemen, laat ik zien dat ik bereid ben om extra inspanningen te leveren wanneer dat nodig is. De teamleider had hulp nodig bij het begeleiden van deze mentorloze klas, en ik ben bereid om hierbij te helpen.

Daarnaast ga ik in juni met school naar Duitsland voor een uitwisseling met leerjaar 2. Voor deze uitwisseling zijn er docenten nodig die willen helpen met organiseren en die bereid zijn om mee te gaan. Zodra de inschrijving openging, heb ik mij hiervoor aangemeld.

Het begeleiden van leerlingen tijdens buitenlandse reizen is iets wat ik graag doe. Vorig jaar ben ik met klas 3 naar Londen geweest. Hoewel het leuk klinkt, brengt het als docent wel een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Op zo'n moment neem je de verantwoordelijkheid van de ouders over, en als er iets gebeurt, moet er adequaat worden gehandeld. Zo ontstond er een lastige situatie tijdens de heenreis naar Londen, toen een leerling aangaf dat hij wiet bij zich had. Dit was natuurlijk onacceptabel, en na overleg met school besloten we dat de leerling moest achterblijven en door zijn ouders moest worden opgehaald. Als docenten konden we zo'n leerling niet alleen achterlaten in een onbekende stad in Frankrijk. Daarom heb ik ervoor gekozen om bij de leerling te blijven wachten in Calais tot de ouders arriveerden, terwijl de andere docenten hun taken binnen de reis voortzetten. Het was niet prettig om vier uur lang te wachten, maar het was belangrijk om de leerling niet alleen te laten. Vervolgens ben ik op eigen gelegenheid naar London gereisd om aan te sluiten bij de andere docenten en leerlingen. Zo nam ik wel mijn verantwoordelijkheid als docent. 

Hoewel het kamp van vorig jaar wat moeizaam begon, verliep de rest van het kamp vlekkeloos. Dit was mijn tweede keer als begeleider van het kamp voor derdejaars, en ik ben van plan dit te blijven doen. Sterker nog, dit jaar werd mij gevraagd of ik hoofdbegeleider van het kamp wilde zijn, en daar heb ik ja op gezegd.

Naast mijn taken als docent ben ik dus ook mentor en hoofdbegeleider van één van de kampen.

Onderzoekende houding

Vroeger was literatuur lezen en het verdiepen in theoretische teksten niet echt mijn ding. Ik vond het moeilijk om door de vaak 'stoffige' teksten heen te komen en had moeite met het vinden van bruikbare informatie. Maar eind vorig jaar is daar verandering in gekomen. Ik heb geleerd om analytischer te lezen, vooral toen ik bezig was met het afronden van mijn meesterstuk.

Ik ben op een nieuwe manier de literatuur gaan benaderen. Tijdens het lezen hield ik pen en papier bij de hand en noteerde ik de belangrijkste punten, mijn gedachten en eventuele vragen die bij me opkwamen. Op deze manier kon ik de stukken beter begrijpen en mijn onderzoekende houding verbeteren. Nu kijk ik veel analytischer naar teksten en probeer ik dieper op de inhoud in te gaan. Vroeger bedacht ik iets en zocht ik daar theorie bij, maar nu doe ik het omgekeerde: ik lees eerst de theorie en bedenk vervolgens hoe ik die kan toepassen in mijn lessen.

Toen ik bijvoorbeeld een artikel in het tijdschrift Euclides las over formatief toetsen en het belang ervan ben ik dat toe gaan passen. Bij een eindtoets controleer je of leerlingen de leerdoelen hebben behaald maar kan je daar als docent niets meer aan toevoegen als dat niet zo is. Bij formatief toetsen kijk je ook of ze de leerdoelen hebben bereikt, maar met als groot verschil dat er nog tijd is om bij te sturen. Als docent zie je bij formatief toetsen wat de leerlingen wel en niet begrijpen. Als een belangrijk onderdeel veel fouten oplevert, kan de docent ingrijpen en de kennis bijsturen (Müller, 2022).

Deze theorie heb ik kort na het lezen van Euclides toegepast in een van mijn lessen. Door de leerlingen tijdens de les een digitale formatieve toets te laten maken, kon ik later die dag zien hoe ze de opdrachten hadden gemaakt. Bij het bekijken van de resultaten merkte ik dat één specifieke vraag vaak fout werd beantwoord. Daarom ben ik in de volgende les teruggekomen op dat onderwerp om ervoor te zorgen dat die fout niet nog een keer gemaakt zou worden.

Kritische kijken

Naast het lezen van literatuur is het voor een professional essentieel om kritisch te kunnen kijken en te beoordelen of het geleverde werk voldoet aan de gestelde eisen. Kritisch kijken kan worden onderverdeeld in drie aspecten: het kritisch beoordelen van het werk van leerlingen, het kritisch evalueren van het werk van collega's en het kritisch reflecteren op eigen prestaties.

Bij het nakijken van toetsen is het belangrijk om kritisch te kijken naar het werk van de leerlingen. Het gemaakte werk moet nauwkeurig zijn en wiskundig correct. Zelfs als een leerling sympathiek is, moeten eventuele fouten consequent worden aangerekend. Het kan hierbij nuttig zijn om hulp te vragen aan wiskundecollega's wanneer er twijfels zijn over een bepaalde vraag. Persoonlijk kom ik vaak wiskundecollega's tegen in het open leercentrum, waarbij ik mijn twijfels kan voorleggen en zo een objectief oordeel kan ontvangen.

Binnen onze wiskunde sectie hebben we afgesproken om alle lessen voor te bereiden binnen OneNote, zodat we elkaars lessen gemakkelijker kunnen inzien en gebruiken. Hoewel deze aanpak praktisch is, geef ik er de voorkeur aan om mijn lessen zelf voor te bereiden. Ik vind OneNote niet bijzonder gebruiksvriendelijk en geloof dat zelfgemaakte lesvoorbereidingen beter aansluiten bij mijn eigen lesstijl en kwaliteitseisen. Ik maak echter wel gebruik van toetsen die door mijn collega's zijn gemaakt. Wanneer een toets is gemaakt, wordt deze door alle docenten bekeken en geëvalueerd. Verbeterpunten worden dan doorgestuurd naar de desbetreffende docent die de toets heeft gemaakt, inclusief onderbouwing waarom eventuele verbeterpunten doorgevoerd kunnen worden. Als de verbeterpunten zijn verwerkt, dan pas wordt de toets geprint en afgenomen bij de leerlingen. 

Tot slot is ook kritisch naar eigen werk kijken belangrijk, zowel in lessen, bij toetsen die gemaakt worden als in de professionele bijdrage die je als docent levert binnen de school. Om de kwaliteit van mijn lessen te waarborgen, vraag ik regelmatig feedback van mijn leerlingen. Deze feedback neem ik serieus en gebruik ik om mijn lessen te verbeteren. Dit doe ik door bijvoorbeeld post-its bij de leerlingen af te nemen met tips en tops, dit is te lezen in de blog Post-it. Bij het beoordelen van toetsresultaten analyseer ik dmv zelfreflectie zorgvuldig of de leerlingen de lesstof goed hebben begrepen en kunnen toepassen, of dat de toets mogelijk van te hoog of laag niveau was. Voor een objectieve beoordeling van de toetsniveaus overleg ik regelmatig met mijn collega's. Tot slot evalueer ik mijn bijdrage binnen de school, zoals mijn rol als mentor en kamphoofd, om ervoor te zorgen dat ik mijn taken buiten het lesgeven op een hoog niveau uitvoer.

Van stage naar werk

Toen ik solliciteerde bij Groevenbeek, was dat niet voor een stage, maar als docent. Ik had al een halfjaar ervaring met zelfstandig voor de klas staan. In dat afgelopen halfjaar heb ik veel geleerd door simpelweg te doen. Daarom heb ik ervoor gekozen om te solliciteren voor een baan in plaats van een stage.

Als je alleen voor de klas staat, draag je zelf de volledige verantwoordelijkheid voor jouw klassen. De druk die daarbij komt kijken, ervaar je niet tijdens een stage en dat wilde ik juist ervaren. Als docent wordt er veel meer van je verwacht dan tijdens een stage. Je bent zelf verantwoordelijk voor de klassen en niet meer afhankelijk van jouw stagebegeleider. Natuurlijk zijn er wel collega's bij wie je om hulp kunt vragen, maar er wordt meer zelfstandigheid van jou verwacht. Dat er meer van je wordt verwacht, is logisch; je wordt immers ook betaald als docent en wordt dan ook geacht het werk van een volwaardige docent te leveren. Daarbij is het heel leerzaam om die eigen volledige verantwoordelijkheid te dragen en te leren door in het diepe te duiken en te doen!

Conclusie

De beschreven ervaringen en verantwoordelijkheden getuigen van een solide basis als beginnend docent. Het tonen van toewijding, punctualiteit en verantwoordelijkheid in zowel de professionele taken als in de extra verantwoordelijkheden zoals het mentorschap en het kamphoofdschap, laten zien dat er sprake is van een sterke betrokkenheid bij het onderwijsproces. Het vermogen om kritisch te kijken naar het eigen werk, de prestaties van leerlingen en de samenwerking met collega's, getuigt van een proactieve houding waarin ik opensta voor streven naar verbetering.

De bereidheid om nieuwe vaardigheden aan te leren, zoals het analytischer lezen van literatuur en het toepassen van theoretische concepten in de praktijk, laten zien dat er een voortdurende ontwikkeling en groei plaatsvindt als docent. Bovendien getuigt de keuze om direct te solliciteren naar een docentenbaan in plaats van een stage, en het omarmen van de volledige verantwoordelijkheid die daarbij hoort, van een sterke motivatie om te leren door te doen en zelfvertrouwen in het professionele kunnen.

Kortom, op basis van de beschreven competenties, betrokkenheid en groeipotentieel, kan worden geconcludeerd dat ik de vaardigheden beheers om als start-bekwame docent voor een school te werken. Met een voortdurende toewijding aan professionele ontwikkeling en het behouden van een kritische en reflectieve benadering, ben ik goed gepositioneerd om verder te groeien en een waardevolle bijdrage te blijven leveren aan het onderwijs.

Leerdoelen